Asgari Ücretin Vergilendirilmesi

Asgari Ücretin Vergilendirilmesi , 2021 yılının ilk 6 ayı için yapılan yeni düzenlemeler ile birlikte yine en çok merak edilen konular arasında yer almaktadır. Asgari ücret geliri elde eden gerçek kişiler ay sonunda ellerine geçen net ücret gelirinin yanında brüt ücret tutarlarına ve bu brüt ücret tutarlarından yapılan kesintilerin ayrıntılarına Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’ nın resmi internet sitesinden de ulaşabilmektedir.

Bu yazının amacı Asgari Ücretin Vergilendirilmesi cümlesinden hareketle 2021 yılının ilk 6 ayı için belirlenen asgari ücret üzerinden; hangi vergilerin kesinti suretiyle alındığı, bu vergilerin nasıl hesaplandığı ve asgari geçim indirimi (AGİ) ile ilgili konuların anlaşılması için kapıyı aralamak olacaktır. Ancak tüm bu konulara değinmeden önce ücretin vergi kanunları kapsamında yerine genel bir açıklama yapmak doğru olacaktır.

Değerlendirmeler tam mükellef gerçek kişiler için yapılacak olup sadece asgari ücret geliri elde edildiği ve verginin kesinti suretiyle alındığı varsayılmıştır.

 

1. Giriş

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’ nun 1 . maddesine göre; gerçek kişilerin gelirlerinin gelir vergisine tabi ve gelirin bir gerçek kişi tarafından bir takvim yılında elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı olduğu belirtmekle birlikte kanunun 2. maddesinde ücret in bir gelir unsuru olduğu hükmolunmuştur.

Yine 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’ nun 61. maddesinde; işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanların hizmetleri karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olduğu şeklinde ücretin tarifi yapılmış ve ayrıca aynı maddede; ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmeyeceği belirtilmiştir. 

Buna göre bir işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışan gerçek kişilerin hizmetleri karşılığı elde ettiği tüm unsurların ücret kabul edildiği ve gelir vergisine tabi olduğu açıkça anlaşılmaktadır. 

 

2. Gelir Vergisi Beyanı ve Gelir Vergisi ve Damga Vergisi Kesintisi

Gelir vergisinde beyan esastır yani kişilerin bir takvim yılında elde ettiği kazanç ve iratlar üzerinden elde ettiklerini vergi idaresine bildirilmelidir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’ nun 84 ve müteakip maddeleri gelir vergisinin nasıl beyan edileceği konusunda düzenlemeler içermektedir. Gelirin beyanı 3 şekilde gerçekleşmektedir:

  • Yıllık beyanname,
  • Muhtasar beyanname ve son olarak
  • Münferit beyanname

Yazının giriş kısmında belirtildiği üzere Asgari Ücretin Vergilendirilmesi ‘nin kesinti suretiyle yapıldığı varsayıldığından dikkate alacağımız beyanname türü “Muhtasar Beyanname” olacaktır. Muhtasar beyanname, iş verenler veya vergi tevkifatı yapan diğer kimseler tarafından kesilen vergilerin matrahları ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine bildirilmesine mahsustur. Yani bu beyanname verildiği sürece ücret geliri elde edenlerin genel olarak (yeni vergi düzenlemeleri ile birlikte bazı istisna sınırları hariç) ayrıca bir bildirimde bulunmasına gerek yoktur.

Gerçek kişiler için vergi tevkifatı 193 sayılı kanunun 94. maddesinde düzenlenmiş olup bu maddede tevkifat yapması gerekenlerin hangi kazançlar üzerinden hangi oranda kesinti yapacakları açıkça belirtilmiştir. Buna göre hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre kesintisi yapılması gerekmektedir.

Damga Vergisi Kanunu’ nda da kesinti müessesesi düzenlenmiş olup brüt ücret üzerinden ‰ 0,759 oranında vergi kesintisi yapılmaktadır. 

Görüldüğü ve anlaşıldığı üzere yazımıza çizmiş olduğumuz çerçeveler kapsamında Asgari Ücretin Vergilendirilmesi kesinti suretiyle gerçekleşmekte olup bu vergiler gelir vergisi ve damga vergisidir ve bu vergiler ücret geliri elde edenler adına, işverenler tarafından vergi dairesine bildirilir ve ödenir.

 

3. Asgari Geçim İndirimi (AGİ)

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’ nun 32. maddesi asgari geçim indirimini düzenlemiş ve hesaplamalara ilişkin açıklamalarda bulunmuştur: Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5, üçüncü çocuk için %10, diğer çocuklar için % 5’idir. Asgarî geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.

Kanun metninden anlaşılacağı gibi asgari geçim indirimi takvim yılı başı yani Ocak ayında geçerli asgari ücretin yıllık brüt tutarı üzerinden hesaplanır. Bir sonraki dönem Temmuz ayında yapılacak ücret artışının asgari ücret üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Asgari geçim indirimi üzerinden faydalanılabilecek en yüksek oran % 85 olup (bu oran ödenecek gelir vergisine eşittir) bu ve üzeri oranlarda gelir vergisi ödenmez ancak üzerine çıkması halinde iade de yapılmaz. Yani faydalanılabilecek maksimum asgari geçim indirimi tutarı hesaplanan gelir vergisi kadar olmaktadır.

Asgari ücret tespit komisyonunun 2021 yılının ilk 6 ayı için kararlaştırdığı asgari ücret üzerinden evli ve çocuklu olmayan hizmet erbabı üzerinden hesaplama yapalım:

  • Brüt ücret: 3.577,50 TL
  • İşsizlik Sigortası İşçi Payı (%1): 35,78 TL
  • SGK İşçi Payı (%14): 500,85 TL
  • Toplam SGK İşçi Payı: 536,63 TL
  • Gelir Vergisi Matrahı: 3.577,50 – 536,63 = 3.040,87 TL
  • Hesaplanan Gelir Vergisi: 3.040,87 x (% 15) = 456,13 TL
  • Hesaplanan Damga Vergisi: 3.577,50 x (‰ 0,759) = 27,15 TL

 

  • AGİ hesaplaması: 3.577,50 x ( % 50) = 1.788,75 TL
  • 1.788,75 x (%15) = 268,3125 TL

 

  • Ödenecek vergilerin hesaplanması: 456,13 – 268,31 = 187,82 TL Gelir Vergisi
  • Asgari Ücretin Vergilendirilmesi ‘nde kesilen vergi toplamı: 187,82 + 27,15 = 214,97 TL

 

  • Hizmet Erbabının eline geçen net ücret: 3.577,50 – (536,63 + 214,97) = 2.825,90 TL

Hesaplama ayrıntıları yukarıda görüldüğü gibidir. Asgari Ücretin Vergilendirilmesi örneği bir tablo halinde özetlenecek olunursa: 

 

(01.01.2021 – 31.12.2021)
ASGARİ ÜCRET 3.577,50 TL
SSK PRİMİ % 14 500,85 TL
İŞSİZLİK SİGORTASI FONU % 1 35,78 TL
GELİR VERGİSİ %15 456,13 TL
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ 268,31 TL
DAMGA VERGİSİ % 07,59 27,15 TL
KESİNTİLER TOPLAMI 214,97 TL
NET ASGARİ ÜCRET 2.825,90

 

 

Sıkça Sorulan Sorular

Sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan ücret tarifesidir.

Gelir vergisi ve Damga vergisi asgari ücret üzerinden alınmaktadır.

Artan oranlı gelir tarifesinin ilk diliminde yer alan % 15 lik orandır.

% 07,59 dur ve bu oran brüt asgari ücrete uygulanır.

% 1 olarak uygulanmaktadır.

% 14 olarak uygulanmaktadır.

Brüt 3.577,50 TL , Net 2.825,90 TL ' dir



Etiketler: , , , , , , ,
SEVDİKLERİNLE PAYLAŞ
  • paylaşım
YORUMLAR

Bir yanıt yazın

BENZER İÇERİKLER