Beyanname Gözetim Çalışması Nedir?
Beyanname Gözetim Çalışması, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı tarafından ilk kez 2024 yılı itibarıyla uygulamaya konulan, mükelleflerin beyannamelerini zamanında ve doğru bir şekilde sunmalarını teşvik etmeyi amaçlayan davranışsal yaklaşım politikalarına dayalı bir uygulamadır. Bu çalışma, 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Kararname’nin 228. maddesi ile Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’na verilen görev ve yetkiler kapsamında yürütülmektedir.
Çalışmanın temel hedefi, vergiye gönüllü uyumu artırmak ve kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye katkı sunmaktır.
Risk Analiz Sistemi ile Belirlenen Mükellef Profilleri
Beyanname Gözetim Çalışması, otomasyona dayalı Risk Analiz Sistemi üzerinden yürütülmektedir. Geniş veri setlerinden elde edilen bilgiler, ilgili şube müdürlükleri tarafından analiz edilerek potansiyel riskler belirlenmektedir. Bu veriler doğrultusunda mükellefler risk profillerine ayrılmakta ve ‘risk analiz kümesi’ oluşturulmaktadır.
Mükelleflerin gönüllü uyum düzeyleri dikkate alınarak uygulanacak tedbirler çeşitlenmekte; izaha davet, fiili envanter, diyalog denetimi ve gerektiğinde vergi incelemesi gibi yöntemlerle riskli mükellefler üzerinde çalışmalar yürütülmektedir.
Risk Analizi Çalışma Konuları
Beyanname Gözetim Çalışması kapsamında denetlenecek temel konular şu başlıklar altında toplanmaktadır:
– Nakit veya banka aracılığıyla yapılan tahsilatların brüt satış hasılatına yansıtılıp yansıtılmadığı
– İthal edilen tutarların maliyetlere doğru şekilde yansıtılıp yansıtılmadığı
– Kurum kazancının doğru hesaplanıp hesaplanmadığı
– Zarar mahsubu işlemlerinin ve çeşitli vergi indirimlerinin doğruluğu
– Kanunen kabul edilmeyen giderlerin doğru şekilde beyan edilip edilmediği
– Vergi güvenlik müesseseleri kapsamındaki uygulamaların mevzuata uygunluğu
– Kurumlar vergisi istisnaları için gerekli şartların sağlanıp sağlanmadığı
– Matrah ve vergi hesaplamalarında yapılan işlemlerin kontrolü
– Değerleme ve enflasyon düzeltmesi uygulamalarının uygunluğu
– Vergilendirmeye esas diğer unsurların kontrolü
Sürecin Önemi ve Mükelleflerin Sorumluluğu
Beyanname Gözetim Çalışması, mükelleflerin sadece denetim amacıyla değil, aynı zamanda bilgilendirilerek yönlendirilmesi ve gönüllü uyumlarının desteklenmesi amacıyla tasarlanmıştır. 2024 hesap dönemi Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nin verilmesini takiben, mükellefler nezdinde yapılacak revizyon ve analizler sonucunda tespit edilen riskli durumlar, gerektiğinde vergi incelemesine konu edilecektir.
Sonuç: Vergi Ahlakı ve Uyum Kültürüne Katkı
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’nın yürüttüğü Beyanname Gözetim Çalışması, vergi mükelleflerinin haklarını gözeten, şeffaf ve yönlendirici bir denetim anlayışının ürünüdür. Bu uygulama sayesinde mükellefler, sürecin pasif birer nesnesi olmaktan çıkmakta; bilgilendirilmiş, yönlendirilmiş ve desteklenmiş aktörler haline gelmektedir.
