Tanımlar
Komisyon: Komisyon, bir kişi veya kurumun yaptığı işlem veya aracılık hizmeti karşılığında aldığı hizmet bedelidir. Başka bir ifadeyle, bir ürünün satışı, hizmetin verilmesi ya da bir anlaşmanın gerçekleşmesi sürecinde aracılık yapan tarafa ödenen pay anlamına gelir.
Risturn İstisnası: 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre, kooperatiflerin kurumlar vergisi matrahı hesaplanırken, gelir-gider farkına olumlu etki eden bazı gelir kalemleri hesaplamaya dahil edilmez. Bu uygulama “risturn istisnası” olarak adlandırılır. Amaç, kooperatiflerin ortaklarıyla yaptıkları işlemlerden doğan kârın vergilendirilmesini önleyerek, kooperatifçilik faaliyetini teşvik etmektir. Dolayısıyla, kooperatifin ortaklarına sağladığı menfaatler bu kapsamda vergiden istisna tutulur.
Dijital Pazarlamada Risturn: Dijital pazarlama ve medya ajansları alanında ise risturn, genellikle iskonto veya geri ödeme oranı anlamına gelir. Reklam ajansları, reklam veren markalardan aldıkları reklam bütçeleri üzerinden belirli bir oranı, sözleşme koşullarına göre geri ödeme şeklinde uygular. Bu oran, genellikle reklam harcamasının belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır.
Örneğin; bir marka, bir dijital ajansa 1.000.000 TL’lik reklam bütçesi aktarırsa, ajans anlaşma gereği bu tutarın %5’ini risturn olarak geri ödeyebilir. Bu uygulama, hem reklam verenin maliyet avantajı elde etmesini hem de ajansla sürdürülebilir bir iş ilişkisi kurulmasını sağlar.
Ticari Reklam Hizmetlerinde KDV Tevkifatı
26/04/2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin Kısmi Tevkifat Uygulaması; Ticari Reklam Hizmetleri özet olarak aşağıdaki gibidir.
“2.1.3. Kısmi Tevkifat Uygulaması
2.1.3.1.Kısmi Tevkifatın Mahiyeti ve Tevkifat Uygulayacak Alıcılar
Tebliğin (I/C-2.1.3.2) ve (I/C-2.1.3.3) bölümleri kapsamındaki işlemlerde, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin tamamı değil, bu işlemler için izleyen bölümlerde belirlenen orandaki kısmı, alıcılar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecek; tevkifata tabi tutulmayan kısım ise satıcılar tarafından mükellef sıfatıyla beyan edilip (beyannamede ödenmesi gereken KDV çıkması halinde) ödenecektir.
Kısmi tevkifat uygulanacak işlemler, söz konusu bölümlerde belirtilenlerle sınırlı olup, bunlar dışındaki işlemlerde işleme muhatap olanlar tarafından kısmi tevkifat yapılmayacaktır.
Kısmi tevkifat uygulaması kapsamında KDV tevkifatı yapmak üzere sorumlu tutulabilecekler aşağıda iki grup halinde sayılmış olup, tevkifat uygulaması kapsamındaki her bir işlem bazında tevkifat yapması gerekenler, söz konusu gruplardan birine veya ikisine veyahut söz konusu gruplar kapsamında olan bazı sorumlulara atıf yapılmak suretiyle Tebliğin ilgili bölümlerinde belirtilmektedir.
2.1.3.2.15. Ticari Reklam Hizmetleri
2.1.3.2.15.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı
Tebliğin (I/C-2.1.3.1/a ve b) bölümünde sayılanların, Tebliğin (I/C-2.1.3.2.15.2.) bölümü kapsamındaki reklam hizmeti alımlarında (3/10) oranında KDV tevkifatı uygulanır.
2.1.3.2.15.2. Kapsam
Ticari reklam, ticaret, iş, zanaat veya bir meslekle bağlantılı olarak; bir mal veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla reklam verenler tarafından herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen pazarlama iletişimi niteliğindeki duyurulardır.
Tevkifat kapsamına, mal veya hizmetlerin tanıtım ve pazarlamasına yönelik her türlü ticari reklam hizmeti alımları (reklama ilişkin danışmanlık, reklamın planlanması, reklam içeriğinin hazırlanması ve tasarımı, reklamın yayımlanması gibi reklama yönelik hizmetler dahil) girmektedir. Yüklenicileri tarafından tamamen veya kısmen alt yüklenicilere veya daha alt yüklenicilere devredilen ticari reklam hizmetlerinde, işi devreden her yüklenici tarafından, kendisine ifa edilen hizmete ait KDV üzerinden tevkifat yapılır. Reklam hizmetinin, reklam ajansları üzerinden alınması, söz konusu ajansların bu kapsamda alacakları yayın, prodüksiyon gibi reklama yönelik hizmetlerin tevkifata tabi tutulmasına engel teşkil etmez.
Profesyonel spor kulüplerinin (şirketleşenler dahil) reklam hizmetleri Tebliğin (I/C-2.1.3.2.9.) bölümü kapsamında, tasarımı yapılmış olan reklamlara ilişkin baskı ve basım hizmeti alımları Tebliğin (I/C-2.1.3.2.12.) bölümü kapsamında değerlendirilir.
İlgili mevzuat hükmünden de anlaşılacağı üzere ticari reklam hizmeti 3/10 oranında kısmi tevkifata tabidir.
Tevkifatlı Faturalarda Matrahta Değişiklik
Ticari reklam hizmeti gibi tevkifata tabi işlemlerde risturn, iskonto, ciro primi vb adlar ile yapılan indirimlerde vergi matrahında değişiklikler meydana gelmektedir. KDV genel uygulama tebliği hem iade faturalarında hem de kur farkı gibi etkenlerden dolayı matrahta meydana gelen değişimlerde faturada gösterilmesi gereken KDV için ayrıntılı düzenlemelere yer vermiştir. Hizmet işlerinde mal iadesi gibi bir iade sistemi olmadığından risturnde olduğu gibi matrahı değiştiren unsurlar matrah değişikliği gibi işleme tabi tutulmalıdır. KDV genel uygulama tebliğinin matrah değişikliğine ilişkin hükmü aşağıdaki gibidir.
2.1.4.2. Matrahta Değişiklik
Fiyat farkı, kur farkı ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlemin bedelinde sonradan bir artış ortaya çıkması halinde, bu artış ile ilgili olarak fatura düzenlenerek KDV hesaplanır ve hesaplanan KDV üzerinden (tevkifat alt sınırı dikkate alınmaksızın) tevkifat uygulanır. Bu şekilde işlem yapılabilmesi için fiyat farkı, kur farkı ve benzerinin ait olduğu asıl işleme ait KDV dahil bedelin tevkifat alt sınırını geçmiş ve tevkifata tabi tutulmuş olması gerekmektedir.
Alıcı lehine, ödemenin yapıldığı tarihte kur farkı oluşması halinde ise kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Böylece, matrahta oluşan azalma tutarı, tevkifata tabi tutulmayan KDV tutarı ile birlikte, satıcı tarafından alıcıya iade edilir. Ayrıca, söz konusu KDV tutarı alıcı tarafından 1 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilir.
Mevzuat hükmünden de anlaşılacağı üzere tevkifata tabi işlemlerde matrahta bir değişiklik meydana geldiğinde düzenlenecek fatura tevkifata tabi tutulmayan kısım üzerinden düzenlenecektir. Örneğin ilk aşamada %20 orana tabi işlem için düzenlenen 3/10 tevkifatlı satış faturasında matrahta değişiklik meydana geldiğinde tanzim edilecek yeni faturada gösterilecek KDV oranı %14 olacaktır.
Konu Hakkında Özelge
Reklam ajanslarının uygulamada kendilerine farklı 2 özelgeyi baz alarak işlem tesis edildiği görülmektedir. Aşağıda 2 özelgeye özet olarak yer verilmiştir. Bu 2 özelgede özellikle dikkat edilmesi gereken nokta yazımınızın giriş kısmında tanımlarda da bahsedildiği üzere komisyon ve risturn işlemlerinin farklılık göstermesidir. Bu 2 işlemin kısmi tevkifat karşısında vergisel durumlar da farklıdır.
14.06.2023 Tarih ve E-64597866-130-12078 Sayılı Özelge
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen 14.06.2023 Tarih ve E-64597866-130-12078 Sayılı Özelgeye istinaden alıcılardan alınan ve kendilerince de düzenlendiği tespit edilen risturn faturalarının ilgili özelgeye istinaden tevkifatlı olarak dikkate alındığını ifade etmiştir. İlgili özelge incelendiğinde özelgenin konusunun “Reklam ajansları tarafından düzenlenen komisyon faturalarının tevkifata tabi tutulup tutulmayacağı hk” olduğu, risturn ibaresi içermediği ve sonuç bölümünün aşağıdaki gibi olduğu tespit edilmiştir.
…
“Buna göre, reklam ajansları tarafından Şirketinize reklam sağlanması konusunda verilen hizmet işin mahiyeti gereği reklama yönelik verilen bir hizmet kapsamında değerlendirileceğinden bu hizmete ilişkin tarafınıza düzenlenecek komisyon faturasında KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.3.2.15.) bölümü kapsamında (3/10) oranında tevkifat uygulanması gerekmektedir.”
Yukarıda yer alan özelge komisyon faturalarına ilişkin olup düzenlenecek faturada tekrardan tevkifat yapılması gerektiği belirtilmiştir.
17.12.2021 Tarih ve E-39044742- 130[Özelge]-1134194 Sayılı Özelge
“İlgide kayıtlı özelge talep formunda; Şirketinizin dahil olduğu grubun yazılı ve görsel yayıncılık faaliyetinde bulunan Şirketlerinin reklam ve pazarlama faaliyetlerini yürüttüğünüz, faaliyetiniz kapsamında reklam satışı yaptığınız ajans ve/veya müşterilere belli bir dönem ve/veya yıl sonlarında işlem hacimleri üzerinden risturn (ciro primi, satış primi, vb.) adı altında prim ödemelerinde bulunduğunuz belirtilerek söz konusu risturn uygulamasının katma değer vergisi (KDV) tevkifatına tabi tutulup tutulamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
…
Diğer taraftan, Şirketiniz tarafından müşterilerinize “risturn” (ciro primi, satış primi, vb.) adı altında yapılan ödemelerde KDV matrahında değişiklik meydana geldiğinden düzeltme işleminin, müşterileriniz tarafından adınıza düzenlenecek fatura ve benzeri belgede, KDV matrahında değişikliğe neden olan tutara, ilk teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlem için geçerli olan KDV oranı uygulanmak suretiyle ve bu bedel üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı dikkate alınarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.”
Yukarıda yer alan özelge risturn işlemine ilişkindir. Dikkat edileceği üzere risturn (ciro primi, satış primi vb) ait olup da düzenlenecek faturalarda matrahın tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden kdv hesaplanması gerektiği belirtilmiştir.
Sonuç itibariyle mükellefler tarafından düzenlenecek risturn faturalarında gösterilecek KDV oranı işlemin tevkifata tabi tutulmayan kısmına isabet eden oran olacaktır. Mükellefler tarafından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir. Aksi halde oranın tam gösterilmesi (işleme ilişkin uygulanan kdv oranı) fazla vergi indirimine neden olabileceği gibi haksız iadenin alınmasına da sebebiyet verecektir.
