Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi

BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ GENEL AÇIKLAMA

  • 6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu’ nun 28. Maddesi BSMV’ nin konusunu ve vergiyi doğuran olayı açıklamıştır:

 Banka ve sigorta şirketlerinin 10/6/1985 tarihli ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanununa göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri vergisine tabidir.

 Bankerlerin yapmış oldukları banka muamele ve hizmetleri dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar (kendileri veya başkaları hesabına menkul kıymet alıp satmayı, alım-satıma tavassut etmeyi veya alıp sattıkları menkul kıymet karşılığı borçları ödemeyi taahhüt etmeyi meslek haline getirenle-rin bu faaliyetleri dolayısıyla lehlerine kalan paralar ile mevduat faizi vermek veya sair adlarla faiz ve benzeri menfaatler sağlamak üzere devamlı olarak para toplama işiyle uğraşanların topladıkları para-lara sağladıkları gelir ve menfaatler üzerinden komisyon, ücret, hizmet karşılığı gibi adlarla aldıkları paralar dahil) da banka muameleleri vergisine tabidir.

(Değişik üçüncü fıkra: 23/7/2010-6009/1 md.) 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre ikraz işleriyle uğraşanlarla ikinci fıkrada belirtilen muamele ve hizmetlerden herhangi birini esas iştigal konusu olarak yapanlar bu Kanunun uygulanmasında banker sayılırlar. Bir şahsın münhasıran altın alım ve satımı ile uğraşması banker sayılmasını gerektirmez.

  • Mezkur Kanunun 30 uncu maddesinde, BSMV‘yi banka ve bankerlerle sigorta şirketlerinin ödeyeceği, 31 inci maddesinde ise BSMV’nin matrahının 28 inci maddede yazılı paralar olduğu hüküm altına alınmıştır.
  • 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun 1. Maddesi verginin konusunu düzenlemiştir:

1/1-a maddesine göre sermaye şirketleri kurumlar vergisine tabidir.

  • 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun 2. Maddesine göre Sermaye şirketleri: Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketidir. Bu Kanunun uygulanmasında, Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi fonlar ile aynı nitelikteki yabancı fonlar sermaye şirketi sayılır.
  • 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun 3/1-1 maddesine göre:

Tam mükellefiyet: Kanunun 1 inci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî veya iş merkezi Türkiye’de bulunanlar, gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirilirler.

Mezkûr kanunun 3/1-2 maddesine göre:

Dar mükellefiyet: Kanunun 1 inci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayanlar, sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirilirler.

Yukarıda verilen kanun maddelerine dayanılarak; Bankalar Anonim Şirket türünde kurulan bir sermaye şirketidir. Tam mükellef A.Ş.’ ler gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettiği kazançların tamamı üzerinden vergilendirilirken Dar Mükellef A.Ş.’ ler sadece Türkiye’ de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilir.  Bankaların Finansal Kiralama Kanununa göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar BSMV vergisi kapsamında değerlendirilir.

 

TÜRKİYE’DE KANUNİ VEYA İŞYERİ OLMAYAN DAR MÜKELLEF BANKALARIN KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ:

 

  • GVK’ nın 94 ve KVK’ nın 15 ve 30. Maddeleri uyarınca, mükellefler tarafından yapılan bazı ödemelere istinaden vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir. KVK’ nın 30. Maddesi kanuni veya iş merkezi Türkiye’ de olmayan dar mükelleflere uygulanacak tevkifata ilişkindir. Tevkifata konu işlemler söz konusu maddelerde sayılmıştır.
  • 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun 30/7 maddesine göre dar mükellefte tevkifat:

Kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkânı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Cumhurbaşkanınca ilan edilen ülkelerde yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara (tam mükellef kurumların bu nitelikteki ülkelerde bulunan iş yerleri dâhil) nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler üzerinden, bu ödemelerin verginin konusuna girip girmediğine veya ödeme yapılan kurumun mükellef olup olmadığına bakılmaksızın % 30 oranında vergi kesintisi yapılır.

  • 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’ nun 94. Maddesi vergi tevkifatını açıklamıştır:

Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zırai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler; tevkifat yapma ile yükümlü hale getirilmişlerdir.

  • Çiftevergileme, vergiye tabi bir gelirin birden fazla ülkede vergi konusu olması, aynı gelirin hem elde edildiği ülkede hem de geliri elde edenin mukim (yerleşik) olduğu ülkede vergilendirilmesidir.

Yukarıda yer alan kanun maddeleri ve diğer açıklamalar doğrultusunda; dar mükellef bankalar anonim şirketine benzer kuruluş olduğundan bir sermaye şirketidir ve kurumlar vergisine tabidir. Ancak ülkeler arası yapılan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları çerçevesinde ilgili ve benzeri vergi türüne ait mukimlik belgesi sahibi olan yabancı kurumlarca yapılan mal teslimi veya hizmet ifalarından elde ettiği kazanç mukimlik belgesi ibraz edilmesi kaydıyla ayrıca Türkiye’ de ilgili ve benzeri türü itibariyle ayrıca tavkifat yapılmaz, vergiye tabi tutulmaz.

 

TÜRKİYE’DE KANUNİ VEYA İŞYERİ OLMAYAN DAR MÜKELLEF BANKALARIN KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

 

  • 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’ nun 1/1 maddesine göre Türkiye’de yapılan aşağıdaki işlem katma değer vergisine tabidir:

Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler,

  • 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’ nun 4/1 inci maddesinde:

Hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu ve bu işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği belirtilmiştir.

  • 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’ nun 6. Maddesine göre İşlemlerin Türkiye’de yapılmasından maksat:
  1. a) Malların teslim anında Türkiye’de bulunmasını,
  2. b) Hizmetin Türkiye’de yapılmasını veya hizmetten Türkiye’de faydalanılmasını,

İfade eder.

  • 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun “Safi kurum kazancı” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı; ikinci fıkrasında ise safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun 8 maddesinde Ticarî kazanç gibi hesaplanan kurum kazancının tespitinde… denilerek kurumların elde ettiği tüm kazançların ticari kazanç esaslarına göre tespit etmesi gerekildiği belirtilmiştir.
  • 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’ nun 8/1-a maddesine göre katma değer vergisinin mükellefi:

Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar, denilmiştir.

  • 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’ nun 9/1 maddesine göre vergi sorumlusu:

Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. Şu kadar ki Türkiye’de ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayanlar tarafından katma değer vergisi mükellefi olmayan gerçek kişilere elektronik ortamda sunulan hizmetlere ilişkin katma değer vergisi, bu hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenir. Maliye Bakanlığı elektronik ortamda sunulan hizmetlerin kapsamı ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

  • 213 Sayılı Vergi Usül Kanunu’ nun 8. Maddesinde vergi sorumlusu tanımlanmıştır:

Vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir.

  • 1 nolu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’ nin 1.1.bölümüne göre KDV Tevkifatının Niteliği:

KDV tevkifatı uygulaması, teslim veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan verginin, teslim veya hizmeti yapanlar tarafından değil, bu işlemlere muhatap olanlar tarafından kısmen veya tamamen vergi sorumlusu sıfatıyla beyan edilip ödenmesidir.

“Tam tevkifat” işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tamamının işleme muhatap olan alıcılar tarafından beyan edilip ödenmesidir.

  • 1 nolu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’ nin 1.2. bölümünde Tam Tevkifat Uygulaması:

Bu bölüm kapsamındaki işlemlerde, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin tamamı, mal veya hizmetin alıcıları tarafından tevkifata tabi tutulur.

  • 1 nolu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’ nin 2.1.2.1.1. bölümünde Genel Olarak:

3065 sayılı Kanunun 1 inci maddesine göre bir hizmetin KDV’nin konusuna girebilmesi için Türkiye’de ifa edilmesi gerekmektedir. Aynı Kanunun (6/b) maddesinde ise Türkiye’de yapılan veya faydalanılan hizmetlerin Türkiye’de ifa edilmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır.

Buna göre, ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanların Türkiye’de yaptığı hizmetler ile bunların yurt dışında yaptığı ancak Türkiye’de faydalanılan hizmetler KDV’ye tabi olacaktır.

Bu gibi hizmet ifalarında mükellef, esas olarak hizmeti ifa eden olmakla birlikte, Türkiye’de ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmadığından, KDV’nin tamamı, hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecektir.

Teslim veya hizmetin vergiden müstesna olması halinde, mükellef veya sorumlu sıfatıyla vergi beyan edilmez.

  • 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’ nun 17/4-e maddesine göre:

Banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemler ve sigorta aracılarının sigorta şirketlerine yaptığı sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

  • 1 nolu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’ nin 4.5.1 bölümünde banka ve bankerlik işlemleri ve istisnaya ait açıklamalarda bulunulmuştur:

Banka ve sigorta muameleleri vergisinin konusunu, banka ve sigorta şirketlerinin Finansal Kiralama Kanununa göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine aldıkları paralar oluşturmakta; bankerlerin yapmış oldukları banka muamele ve hizmetleri dolayısıyla kendi lehlerine almış oldukları paralar da aynı verginin kapsamına girmektedir. Bu işlemler Kanunun (17/4-e) maddesi ile KDV’den istisna edilmiştir.

Ayrıca, Türkiye’de banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi tutulmamış olan yurt dışı kredi işlemlerinin mahiyet itibarıyla banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi olan yurt içi bankacılık hizmetlerinden farksız olduğu açıktır. Dolayısıyla, yurt dışı kredi işlemlerinde de Kanunun (17/4-e) maddesi hükmü uyarınca KDV hesaplanmaz.

] }


Etiketler: , , , , ,
SEVDİKLERİNLE PAYLAŞ
  • paylaşım
YORUMLAR

Bir yanıt yazın

BENZER İÇERİKLER